ทำไมเสื้อม่อฮ่อมต้องใช้ผ้าฝ้าย
ผ้าฝ้ายหรือที่ต่างชาติเรียกว่า คอตตอน ผ้าฝ้ายผลิตจากใยฝ้ายซึ่งมาจากผลฝ้ายที่แก่จัด ลูกฝ้ายจะแตกแยกออกและภายในลูกฝ้ายมีปุยสีขาว เราใช้ส่วนปุยสีขาวๆในลูกฝ้ายนี้มาตีเป็นเส้นใยและเส้นด้าย แล้วจึงทำเส้นด้ายไปทอออกมาเป็นผืนผ้า และนำมาตัดเย็บเป็นเสื้อผ้าเครื่องนุ่งห่มต่างๆ ซึ่งหนึ่งในนั้นก็คือเสื้อม่อฮ่อมที่เรารู้จักกันดี เสื้อม่อฮ่อมผลิตจากผ้าฝ้าย 100 % นำมาย้อมสีที่ทำจากต้นห้อม แต่ทำไมเสื้อม่อฮ่อมต้องทำจากผ้าฝ้ายด้วย
1.ใส่สบาย ผ้าฝ้ายเป็นผ้าที่สวมใส่สบายเหมาะกับสภาพอากาศร้อนชื้นของประเทศไทยได้ดี ผ้าฝ้ายนั้นเป็นผ้าที่ดูดความชื้นและระบายความร้อนออกจากภายในได้ดี ทำให้เมื่อเราสวมใส่เสื้อม่อฮ่อมที่ทำจากผ้าฝ้ายแท้เราจะรู้สึกเย็นสบายในช่วงอากาศร้อน ซึ่งเมืองไทยนั้นมีอากาศร้อนชื้นเกือบทั้งปีอยู่แล้ว
2.ทนต่อด่าง การย้อมเสื้อม่อฮ่อมนั้นต้องย้อมในสภาวะที่เป็นด่าง เพราะห้อมเปียกไม่ละลายในน้ำแต่ละลายในด่าง ถ้าเลือกใช้เส้นใยชนิดอื่นที่ไม่ทนต่อด่างมาทำเสื้อม่อฮ่อมแล้ว เสื้อที่ได้ก็จะมีเส้นใยที่หยาบกระด้าง สีไม่สวย แต่ผ้าฝ้ายเป็นผ้าที่ทนต่อสภาวะด่าง เมื่อนำไปย้อมในน้ำย้อมสีห้อมที่มีสภาวะเป็นด่าง ผ้าฝ้ายก็ยังคงสภาพเหมือนเดิม คือดูดความชื้นและระบายอากาศได้ดี เนื้อผ้าก็นุ่มสบายเหมาะแก่การสวมใส่
3.ทำความสะอาดง่าย ผ้าฝ้ายเป็นผ้าที่ทำความสะอาดได้ง่าย เมื่อมีสิ่งสกปรกติดกับตัวเสื้อที่ทำจากผ้าฝ้ายไม่ว่าคราบอะไร เมื่อทำการซักทำความสะอาดผ้าฝ้ายก็จะกลับมาเหมือนใหม่ ไม่ทิ้งคราบสกปรกให้เห็น ซึ่งก็เหมาะกับการนำมาทำเสื้อม่อฮ่อมเพราะว่าเสื้อม่อฮ่อมมีจุดประสงค์ทำมาในตอนแรกก็เพื่อให้คนงานใช้ใส่ไปทำงานในสวนไร่ของตน เมื่อทำงานก็ต้องสกปรกเลอะเทอะด้วยคราบเหงื่อ คราบดิน อยู่ตลอดเวลา ถ้าใช้ผ้าฝ้ายเมื่อเลอะแล้วนำมาซัก เสื้อที่ใส่ก็สะอาดเหมือนใหม่แล้ว
4.หาง่าย ฝ้ายเป็นต้นที่ขึ้นอยู่ทั่วไป ไม่จำเป็นต้องซื้อเหมือนในปัจจุบัน คนในสมัยก่อนจึงเลือกที่จะนำมาใช้เพราะหาง่ายในท้องถิ่น มีเวลาว่างจากการทำงานในไร่ ก็นำดอกฝ้ายมาเลือกเม็ดและเปลือกออก แล้วทำการปั่นเป็นเส้นด้ายพร้อมที่จะทอเป็นพื้นผ้าด้วยกี่ และนำมาตัดเย็บ ไม่ต้องสิ้นเปลืองไปซื้อวัตถุดิบอย่างอื่นมาผลิตเป็นเสื้อให้ค่าใช้จ่าย
เสื้อม่อฮ่อมนี่ยิ่งได้ศึกษาก็ยิ่งรู้ถึงความสำคัญของเสื้อม่อฮ่อม เพราะภูมิปัญญาที่ใช้ในการย้อมก็ถือว่าเป็นภูมิปัญญาอันเป็นเลิศแล้ว การเลือกใช้ผ้าให้เหมาะสมกับการย้อมด้วยสีห้อมก็ยอดเยี่ยมไม่แพ้กันจริงๆ สมแล้วที่เสื้อม่อฮ่อมจัดเป็นมรดกทางวัฒนธรรมของคนไทย
