ใช้คำว่าม่อฮ่อมหรือหม้อห้อมดีนะ
เสื้อม่อฮ่อมเป็นเสื้อที่ทำจากผ้าฝ้ายย้อมเป็นสีครามดำ ซึ่งคำว่าเสื้อม่อฮ่อมนั้นเป็นภาษาท้องถิ่นของคนแพร่ โดยสติไม่ดีมาจากคำว่าว่า”หม้อฮ่อม” โดยคำว่าหม้อฮ่อมนั้นมาจากการรวมกันของคำสองคำร่วมกัน โน่นเป็นคำว่า “หม้อ” เป้าหมายถึงภาชนะที่ใช้สำหรับในการย้อมผ้า ซึ่งในสมัยก่อนการย้อมผ้าจะให้หม้อเป็นภาชนะสำหรับในการย้อม รวมทั้งทำย้อมด้วยพืชที่เรียกว่า “ห้อมฮ่อม”โดยต้นห้อมล้อมนั้นเป็นไม้ล้มลุกที่ขนาดเล็ก มีลักษณะใบเป็นพุ่มไม้ๆมีความสูงจากพื้นราวๆ 50- 90ซม. ใบมีลักษณะเป็นใบผู้เดียวเรียงตรงกันข้ามกันบนกิ่ง โคนใบเรียวและก็มีปลายแหลม รอบๆขอบของใบมีรอยยักเป็นฝันเลื่อย ข้างบนมีสีเขียววาวเงา มีดอกออกตามซอกกิ่งและก็ใบ กลีบเป็นสีม่วงอมขาว ส่งผลเหมือนระฆัง มีเม็ดข้างในแบนๆเมื่ออ่อนจะมีสิเขียวและก็มีสีน้ำตาลเมื่อแก่
ผู้คนจำนวนมากอาจจะสงสัยว่าแล้วคำว่า “ม่อห้อม” กับ “หม้อห้อม” มันแบบเดียวกันที่ไหน เพราะอะไรถึงได้เขียนแทนกันได้ อันที่จริงแล้วตามข้อกำหนดศัพท์ของราชบัณฑิตยสถานได้ใส่เอาไว้ภายในพจนานุกรม ว่าสามารถเขียนแทนกันได้ทั้งคู่คำ โน่นเป็น “เสื้อม่อฮ่อม”รวมทั้ง “หม้อฮ่อม” แต่ถ้าว่าสำหรับคนพื้นเมืองหรือพื้นที่แหล่งกำเนิดของเสื้อม่อฮ่อม หรือคนจังหวัดแพร่ทุกคนจะเขียนโดยใช้คำว่า “หม้อห้อม” เนื่องจากว่าเขียนง่ายแล้วก็ตรงความหมายของคำเยอะที่สุด แม้กระนั้นคำว่า “เสื้อม่อฮ่อม” นั้นเป็นคำที่ตรงตามหลักของภาษาที่ถูก ก็เลยได้มีการกำหนดให้คำทั้งคู่คำนั้นสามารถใช้แทนกันได้ สำหรับคนภาคกึ่งกลางหรือภาษาสากลแล้ว นิยมใช้การสะกดแบบ “หม้อห้อม” มากยิ่งกว่า
การย้อมสีเสื้อม่อฮ่อมคือการใช้สีจากธรรมชาติ อดีตกาลสำหรับเพื่อการย้อมนั้นจะมีการใช้ส่วนต่างของต้นล้อมเพียงแต่ประเภทเดียวเพียงแค่นั้นสำหรับในการย้อมผ้าฝ้าย แต่ว่าในขณะนี้ได้มีการนำต้นไม้ประเภทอื่นมาผสมสำหรับเพื่อการย้อมด้วย นอกเหนือจากการใช้ต้นล้อมรอบเป็นหลักแล้ว โน่นเป็นต้นครามแล้วก็ต้นเบิก สำหรับการย้อมเสื้อม่อฮ่อมราคาส่งนั้นจะทำกาย้อมภายหลังที่ตัดเย็บเสื้อหรือกางเกงเสร็จเป็นระเบียบเรียบร้อยแล้ว มากระทำการย้อมด้วยน้ำหมักใบล้อมนำมาซึ่งการก่อให้เกิดเป็นสีครามดำขึ้น
เสื้อม่อฮ่อมเป็นเสื้อที่ทำเพื่อใช้งานในชีวิตประจำวัน เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่มีการสงวนกระทั่งเปลี่ยนเป็นวัฒนธรรมรวมทั้งเอกลักษณ์ของชาวเมืองแพร่ไปแล้วในขณะนี้ ถ้าหากเอ๋ยถึงเสื้อม่อฮ่อมที่มีคุณภาพแล้ว ทุกคนต้องระลึกถึงเสื้อม่อฮ่อมที่สร้างขึ้นมาจากจังหวัดแพร่กันมากมาย รวมทั้งด้วยการพัฒนาของเทคโนโลยีสำหรับเพื่อการย้อมผ้า การย้อมสีผ้าด้วยแนวทางธรรมชาติจากต้นล้อมนั้นลดลงหันมาใช้การย้อมด้วยสีย้อมสังเคราะห์กันมากขึ้นเรื่อยๆ เพื่อความสบายเร็วทันใจเพื่อตอบโจทย์ความต้องการของตลาดที่มีเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ และก็เป็นการลดเงินลงทุนสำหรับการย้อมผ้าให้ถูกลงด้วย
